Tot nu is het vrijwel geruisloos gepasseerd: de behandeling van de beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen. De geringe belangstelling is begrijpelijk. De titel klinkt als: complexe materie, gortdroog, alleen voor ingewijden.

Toch is deze nota van groot belang. De effecten zijn namelijk niet voor ingewijden, die treffen ons allemaal. Als het risicomanagement niet op orde is, kan de gemeente in grote financiële problemen komen, met gevolgen voor investeringen, uitkeringen en de OZB. Omdat ik het ook als mijn taak als raadslid zie om uit te leggen waar het over gaat, doe ik bij deze een dappere poging.

Waar gaat het over?

Kort gezegd komt het hier op neer. In de begroting stellen we allerlei doelen die we willen bereiken. Op het gebied van duurzaamheid, werkgelegenheid, cultuur, enzovoort. Er kan van alles gebeuren waardoor die doelen wordt bedreigd. Dat zijn risico’s. Die zijn niet alleen financiëel. Het kan ook over veiligheid, kwaliteit of tijd gaan.

Kort gezegd gaat de nota er over:

• dat we goed inschatten welke risico’s we lopen;
• dat we goed nadenken wat we kunnen doen om die risico’s te beheersen;
• dat we voldoende financiële buffer (het weerstandsvermogen) hebben om de financiële risico’s af te dekken.

De nota gaat er in detail op in hoe de gemeente Deventer dat organiseert op alle niveau’s in het stadhuis. Ook wordt er precies uitgelegd hoe het weerstandsvermogen moet worden berekend.

Reken je niet te snel rijk

Het grote gevaar in risicomanagement is onterecht optimisme. Dan rekenen we ons te snel rijk en als er dan teveel tegenslagen zijn, kunnen we die niet opvangen. Dat kan worden voorkomen door altijd voorzichtig te zijn bij het schatten van risico’s. En door steeds kritische te kijken naar de onderbouwing. Dat zijn belangrijke uitgangspunten in de nota. De theorie klopt. Nu moet dat vooral in de praktijk worden gebracht.

Foutje in de statistiek

Voor mijn werk ben ik veel met statistiek bezig en dat komt bij dit onderwerp goed van pas. Dankzij die voorkennis stuitte ik op een fout in de methode voor het bereken van het weerstandsvermogen. Dat betreft het salderen van kansen en risico’s. Met een “kans” wordt bedoeld dat er iets gebeurt met een positief gevolg voor de gemeentekas. Bijvoorbeeld de mogelijkheid om een flinke rijkssubsidie binnen te halen voor een project van de gemeente. Als er in een project naast een risico (bijvoorbeeld een tegenvallende grondopbrengst) ook een kans is (die rijkssubsidie), dan mogen die onder voorwaarden tegen elkaar worden weggestreept (het salderen).

De voorwaarden die in de nota aan het salderen zijn gesteld blijken niet te kloppen. Salderen mag volgens de nota als er na het salderen een risico overblijft. Dat is statistisch niet zuiver. Volgens de statistiek mag het alleen als beide gebeurtenissen (kans en risico) altijd tegelijk optreden. Maar een tegenvallende grondopbrengst en het krijgen van een rijkssubsidie zijn onafhankelijke gebeurtenissen. Het één kan gebeuren en het ander niet. Salderen is dan uit den boze.

Ik heb daar een punt van gemaakt bij de behandeling. Het college heeft de fout onderkend en is met een wijzigingsvoorstel aan de slag. Binnenkort zal het aangepaste voorstel weer op de agenda komen.

Financiën op orde houden

Deventer is wat betreft risicomanagement deels door schade en schande wijs geworden. De afgelopen jaren zijn vele miljoenen afgeboekt op grondexploitaties. Denk aan Linderveld, Steenbrugge, Eikendal, bedrijventerrein A1. Daarbij zijn we niet verrast door grote onverwachte tegenvallers zoals Apeldoorn. Het is wat lastig om hard vast te stellen of dat geluk of wijsheid is. Hoe dan ook de financiën zijn op orde. Deze beleidsnota moet er voor zorgen dat het zo blijft. Zodat we noodzakelijke investeringen kunnen blijven doen, de uitkeringen kunnen blijven betalen en de OZB niet maximaal hoeft te stijgen.

En dan gaat het natuurlijk niet om het papier, maar om de uitvoering. En ook die zal ik kritisch blijven volgen.

Arie de Niet