Gaat de Viking zich herhalen?

Keuzestress bij cultuur 

De coalitiepartijen hebben moeite met keuzes rond cultuur. Er moeten knopen worden doorgehakt over te toekomst van poppodium het Burgerweeshuis en de Deventer Schouwburg. Voor het Burgerweeshuis ligt er met "Burgerhaven" een goed plan met beheersbare risico's. Het plan voor de schouwburg "De Nieuwe Keizer" was veel te duur (22 miljoen meer dan gedacht), dus kwam het college vorig jaar met een konijn uit de hoge hoed: we gaan onderzoeken of Burgerweeshuis en schouwburg samen onder één dak kunnen in het huidige pand van de schouwburg. 

Onderzoeken Samen onder één dak en Burgerhaven 

Oppervlakkig klinkt dat misschien als een leuk idee. Maar na wat verdieping blijken er nogal wat haken en ogen aan te zitten. Bijvoorbeeld dat het qua programma van eisen niet past en dat het Burgerweeshuis deze samenwerking totaal niet ziet zitten. Toch heeft de gemeenteraad in februari ingestemd met een kort haalbaarheidsonderzoek naar de mogelijkheden van "Samen onder één dak". Dat onderzoek is onlangs opgeleverd. Ook zijn er extra onderzoeken naar de risico's van Burgerhaven uitgevoerd. 

Genoeg informatie om een knoop door te hakken, zou je zeggen. Dat lukte helaas niet meer voor het zomerreces, maar dan in ieder geval direct er na. Het wordt ook tijd om het Burgerweeshuis duidelijkheid te geven. Door de besluiteloosheid zit het poppodium al even in een spagaat waarin het wordt gevraagd aan twee totaal verschillende plannen mee te werken.  

Onzorgvuldige last-minute-motie 

Maar niets is minder waar. Er is altijd een excuus te vinden om meer te onderzoeken. En de coalitie greep dat aan door op de laatste raadsvergadering voor het reces met een onzorgvuldige last-minute-motie te komen voor extra onderzoeken naar Samen onder één dak.  Het uitgangspunt van de motie was dat we met extra onderzoek beide plannen bij de behandeling van de begroting in november "op gelijk niveau" zouden zijn. Met die aanname is veel mis, maar om dat te duiden is een uitstap nodig naar de Leidraad Grote Projecten.  

Het waarom van de Leidraad Grote Projecten 

Na de problemen bij de bouw van De Viking (wat later Mimik is geworden) en alle kostenoverschrijdingen die daar bij horen, is een raadsonderzoek gedaan (ik zat in de commissie die het onderzoek deed). Één van de maatregelen die uit het onderzoek is voortgekomen is de Leidraad Grote Projecten. In deze leidraad is aangegeven dat een groot project verschillende fasen kent: initiatieffase, verkenningsfase, realisatiefase, nazorgfase. Voor de overgang naar een nieuwe fase is een besluit van de gemeenteraad nodig met het zorgvuldige besluitvormingstraject dat daar bij hoort. Dat is vastgelegd zodat de raad richting kan geven aan de invulling van de volgende fase. Bijvoorbeeld in de varianten die worden uitgewerkt. Één van de oorzaken van de problemen bij de Viking was de rommelige besluitvorming en het gebrek aan een duidelijke overgangen naar een volgende fase van het project. Het is dus logisch dat de leidraad daar zoveel waarde aan hecht. 

Plannen op gelijk niveau is een illusie

Terug naar het nu. Het plan Burgerhaven zit in de verkenningsfase. De gemeenteraad heeft daar in januari 2022 een besluit over genomen. In de verkenningsfase is een schetsontwerp gemaakt en zijn allerelei berekeningen gedaan. De onderzoeken uit de verkenningsfase zijn in november 2022 (na 9 maanden) aan de raad aangeboden. Daarna zijn in opdracht van de raad de risico's nog verder in beeld gebracht. 

Het is duidelijk dat het plan Samen onder één dak onder de Leidraad Grote Projecten zou moeten vallen. Het is alleen wat vaag in welke fase het plan eigenlijk zit, want er is nooit een raadsbesluit genomen. We zijn al wel met onderzoeken bezig, dus het lijkt er wel op dat we in de initiatieffase zitten. Maar om "op gelijk niveau" te komen moet Samen onder één dak net als Burgerhaven naar de verkenningsfase gaan. Het is onmogelijk om zo korte tijd een verkenningsfase-waardig onderzoek te doen. Maar belangrijker is dat het volgens de leidraad alleen kan met een raadsvoorstel en niet met een motie. Een motie is veel zwakker en geeft het college veel ruimte. Op een motie is ook geen inspraak mogelijk van inwoners en belanghebbenden zoals Het Burgerweeshuis.  

Wordt hier Viking 2.0 geboren?

Het plan Samen onder één dak is al rommelig begonnen. Er was geen duidelijke start van de initiatieffase. Met de motie probeerde de coalitie (met steun van de VVD) het plan in de verkenningsfase te rommelen. En dat terwijl het plan niet fatsoenlijk besproken is en de negatieve signalen worden genegeerd. Dat is onzorgvuldige besluitvorming die sterk doet denken aan wat er misging bij de Viking. Niemand zit te wachten op de geboorte van Samen onder één dak als een Viking 2.0. Dat moet wel een draak van een kind worden. 

Tijdens het debat afgelopen woensdag kwamen de indieners zelf ook tot het inzicht dat het beter was de motie aan te passen. De overgang naar de verkenningsfase en "plannen op gelijk niveau brengen" zijn geschrapt. Daarmee was de motie niet meer onzorgvuldig, maar nog steeds onnodig. 

Maak een keuze en ga er voor staan 

Want het gaat er om een knoop door te haken. We hinken met Burgerhaven en Samen onder één dak al een tijdje op twee gedachten. Dat gaat niet langer. Gemeenteraad maak een keus. Er is altijd wel een reden te vinden om die weer uit te stellen. Er blijven altijd vragen en onzekerheden. Dus kunnen we meer onderzoek doen. Dat weer aanleiding is voor nog meer onderzoek. Maar meer onderzoek levert niet altijd meer zekerheid.  

De huidige onderzoeken geven genoeg informatie. Doe waarvoor je gekozen bent. Neem besluiten. En leg daarover verantwoording af. Aan het Burgerweeshuis. Aan de schouwburg. Aan de inwoners in deze stad. En in het bijzonder aan de jongeren, de studenten en de starters die we zo graag vast willen houden in Deventer. Wat ons betreft is die keuze helder.