Afrekenen met Werkmakelaar Oost
Gisteren debatteerde de gemeenteraad over Werkmakelaar Oost. De aanleiding is een stevig rapport over de problemen bij Werkmakelaar Oost, de gevolgen die dat voor de werknemers had en de rol van wethouder Jan Jaap Kolkman in het proces. Voor de fractie van de ChristenUnie was het een worsteling om tot een goed oordeel te komen. Lees hier de bijdrage van fractievoorzitter Henrike Nijman aan het debat.
Dossier Werkmakelaar Oost
Het is inmiddels een heel dossier geworden. Werkmakelaar Oost; het bedrijf dat naar Deventer werd gehaald, om mensen te begeleiden naar werk, weer werkritme en werknemersvaardigheden aan te wennen en dan succesvol een vast contract bij de Werkmakelaar of doorplaatsen naar een ander bedrijf uit het netwerk van de Werkmakelaar. Het klinkt mooi en in intentie is dat ook zo. Het is alleen wel gebouwd op een fundament van subsidies en dat fundament blijkt wankel.
Werkmakelaar Oost gaat failliet en de medewerkers zijn teleurgesteld en boos. Met dat het slechter gaat met het bedrijf komen ook de eerste signalen naar de raad: de begeleiding op de werkvloer is er niet of nauwelijks, de werkomstandigheden zijn slecht en er is sprake van intimidatie op de werkvloer.
In verschillende Raadstafels proberen we als raadsleden in beeld te krijgen wat er is gebeurd. De wethouder, de ambtenaren en medewerkers doen hun verhaal. Eerst een eigen feitenoverzicht en nu een onderzoek door onderzoeksbureau Twijnstra en Gudde. Wie had welke rol en waar ging het mis. Stukje bij beetje wordt het beeld compleet.
Een enorme worsteling voor mij was dat het in deze discussie al snel op de persoon van wethouder Kolkman geschoven. Hij had het bedrijf naar Deventer gehaald en daarna alle signalen genegeerd. Daarna de vraag waarom de raad hier niet van wist? Waarom heeft Kolkman de raad niet geïnformeerd. Heeft hij in de Raadstafels wel de waarheid gesproken?
Het is mij te kort door de bocht om alles bij wethouder Kolkman te leggen. Met de beste intenties haalt hij dit bedrijf naar Deventer omdat hij daar een kans ziet voor een groep mensen die moeilijk aan het werk komt. Een kans die we hard nodig hebben op dat moment. Daarna is het een bedrijf zoals meer in Deventer, die gebruik makend van startbaansubsidies mensen een werkplek biedt.
Hij heeft in de Raadstafels juist gezegd wat hij op dat moment wist. Hij had beter in 1 keer met een verhaal kunnen komen waarin hij alles had uitgezocht.
Waar het mis ging
Wat hadden de wethouder en de betrokken medewerkers anders moeten zien? Wat mij betreft hadden ze zich wel meer bewust moeten zijn van het feit dat een bedrijf met een bedrijfsmodel gebaseerd op subsidie, extra in de gaten moet worden gehouden. Daar had een alarmbel aan gehangen moeten worden.
Ook de zorg voor de mensen die daar werkten is een belangrijk punt. Gelukkig lees ik in de rapporten ook terug dat er goed contact was tussen de consulenten van Deventer Werktalent en de mensen die bij Werkmakelaar Oost aan het werk waren. Dat is de eerste lijn en die is heel belangrijk. Toch zijn ook in die fase signalen die voor ons belangrijk waren niet meteen naar boven gekomen. Ik had als raadslid graag willen weten dat mensen zich niet prettig voelen in een bedrijf wat zoveel subsidie ontvangt. In plaats daarvan voerden wij een discussie over wanneer is iets een klacht, een signaal of een melding is.
Wederhoor
Hoe weeg ik nu alles wat in dit dossier is gebeurd en hoe komen we als fractie hierin tot een oordeel? Allereerst wil ik altijd hoor en wederhoor gebruiken. Dus zonder oordeel vooraf informatie verzamelen. In dit dossier was dat knap lastig. Iedereen had andere informatie en ook de media had weer andere info dan ik als raadslid. Daar uit filteren wat het juiste verhaal is, is moeilijk. Dat kwam ook onze discussie niet ten goede. In de fractie hebben we hier enorm mee geworsteld. Daarbij speelt ook dat op het sociaal domein de afgelopen maanden meer ingrijpende beslissingen moesten worden genomen. Het raakt hier altijd de mensen direct in hun werk hun inkomen of in de zorg die ze nodig hebben. Dat nemen we heel serieus.
Iedereen mag ook zijn eigen verhaal hebben. De mensen die bij Werkmakelaar Oost werkten en daar vervelend zijn weggegaan omdat hun contract niet werd verlengd (einde gratis arbeid) of vervelende situaties op de werkvloer hebben meegemaakt. Dat is echt! Die pijn is echt en die boosheid ook. Daarbij was in dit dossier heel duidelijk dat de werkelijkheid buiten het stadhuis een andere was dan de werkelijkheid in het stadhuis. Wat ligt er een enorme kloof tussen doelen, plannen, beschikkingen en wat er werkelijk bij een bedrijf gebeurd.
Fouten maken vs vertrouwen
In dit dossier zijn door de wethouder fouten gemaakt. Anderzijds is ook vanuit het stadhuis alles op alles gezet om de schade voor de medewerkers van Werkmakelaar Oost te beperken. Dit is geen dossier om trots op te zijn, maar het is ook niet zo dat het deze wethouder niet boeide wat daar gebeurde. De wethouder heeft een hele portefeuille waar hij verantwoordelijk voor is. Daarin gaan gelukkig ook heel veel dingen goed.
Lessen
Er zijn belangrijke lessen te leren. De belangrijkste is dat kansen en risico’s ook bij dit soort besluiten beter in kaart moeten zijn en moeten worden gevolgd. Na het besluit is het niet klaar. Dan begint het pas. Daarbij moet de gemeente en specifiek de wethouder zich beter bewust zijn, met welke bedrijven en organisaties we werken. Dat kan door op een goede manier kritische meelezers en meedenkers te hebben in de eigen organisatie. Dat kan ook door goed gebruik te maken van hoe andere partijen op een bedrijf reageren of wat hun ervaringen zijn.
Dat is hier bij werkmakelaar Oost heel erg fout gegaan, maar dit is een terugkerend leerpunt in alle dossiers die fout gaan. Dat wil ik niet 1 wethouder aanrekenen, maar dat wil ik het hele college beter zien doen. Risico’s worden alleen in kaart gebracht bij majeure projecten (niemand weet precies wat dat zijn). Volgens de huidige definitie zou Werkmakelaar Oost daar niet eens onder vallen. Dat vind ik het grootste probleem. Het college moet de lessen in de organisatie implementeren en aan de raad laten zien hoe dat wordt gedaan.
De raad was in dit dossier helemaal niet geïnformeerd. De raad kan ook zo’n kritische meelezer en meedenker zijn. Maak daar gebruik van. Sowieso was voor ons als raad dan beter te begrijpen geweest wat hier allemaal heeft gespeeld.
Kolkman krijgt een nieuwe kans
Moet een wethouder die deze fouten maakt niet weggestuurd worden? Dit is een lastige afweging. Een wethouder moet betrouwbaar zijn. Hij heeft een behoorlijke speelruimte waarin hij zonder de raad te betrekken, bezig is om voor Deventer zaken te regelen. Ik wil er op kunnen vertrouwen dat een wethouder naar eer en geweten handelt. De raad stelt de kaders en daar binnen voert de wethouder met het ambtelijke apparaat de zaken uit.
Wat mij betreft gaat deze wethouder op dit dossier niet weg. Als we geen fouten meer mogen maken, kunnen we beter allemaal stoppen met ons werk. Iedere betrokkene heeft uit deze situatie lessen moeten leren. De wethouder, de ambtelijke organisatie, Deventer Werktalent en de Raad.
We rekenen er op dat wethouder Kolkman de lessen die hij heeft geleerd, meeneemt in de manier waarop hij zijn werk als wethouder wil doen.
Henrike Nijman
fractievoorzitter ChristenUnie Deventer
