Lessen trekken uit pijnlijk ontslag bewindvoering
Inwoners die niet zelf hun financiën kunnen regelen krijgen een bewindvoerder toegewezen. De gemeente Deventer was ook bewindvoerder, maar is begin 2022 ontslagen door de rechter omdat er teveel fouten werden gemaakt. In opdracht van de gemeenteraad is een onderzoek gedaan naar wat er mis ging. Het rapport is woensdag 22 maart in de gemeenteraad besproken. Lees hier welke lessen wij trekken uit het ontslag van bewindvoering.
Op basis van het onderzoek komen wij tot de conclusie dat de gemeente twee groepen mensen in de steek heeft gelaten. Dat zijn allereerst de klanten van het BAD, de mensen voor wie de gemeente de bewindvoerder was. Maar ook de medewerkers van het Budget Adviesbureau Deventer (BAD) stonden in de kou.
Weinig steun voor medewerkers BAD
Laten we beginnen met de medewerkers van het BAD. De rechtbank heeft bewindvoering-dossiers gecontroleerd bij het BAD en kwam daarbij allerlei fouten tegen. De medewerkers van het BAD hebben heel hard gewerkt om de fouten te herstellen. Dat moesten ze doen onder hoge werkdruk. Die was het gevolg van bezuinigingen op het personeel en gebrekkige software waar ze mee moesten werken. Dat leidde weer tot nieuwe fouten.
Bij alle problemen kregen de medewerkers weinig steun vanuit het management. Dat bleef eigengereid (zo noemt het rapport dat) en overtuigd van het eigen gelijk de verkeerde kant op sturen. Het zou allemaal wel goed komen. Het management gaf alle negatieve signalen onvoldoende door aan de beleidsafdeling, de directie, het college en de gemeenteraad, die daar dus ook niet op konden ingrijpen.
In juni 2021 is naar aanleiding van kritiek van de rechtbank een onderzoek gedaan naar de bewindvoering bij het BAD. Dat onderzoek was zeer alarmerend, juist over het welzijn van de medewerkers van het BAD. Dat signaal kwam eigenlijk al te laat, maar ook op dat moment is er te weinig mee gedaan.
Cultuurverandering nodig
We zijn nu ruim twee jaar verder en zijn ontslagen als bewindvoerder. Dat heeft ook een behoorlijk impact gehad om de medewerkers. We horen helaas geluiden dat het ziekteverzuim erg hoog is en dat de rust bij het BAD nog niet is teruggekeerd.
De gemeente Deventer heeft hier een taak als werkgever. Zorg goed voor je medewerkers. Zeker voor die van het BAD. Want alleen als wij goed voor onze medewerkers zorgen, kunnen zij goed zorgen voor onze inwoners met geldzorgen.
Daarvoor is een cultuurverandering nodig bij het BAD en breder in de organisatie. Een veilige sfeer op de werkvloer. Ruimte voor tegenspraak. Dat is onderkend door het college. Dat is het begin, maar het komt aan op concrete resultaten waaruit die verbetering blijkt.
Zwakke positie van klanten
De andere groep die in de steek is gelaten zijn de klanten van het BAD, de bewoners die de gemeente als bewindvoerder hadden. De overstap naar een nieuwe bewindvoerder is voor hen behoorlijk ingrijpend geweest. Het financiële nadeel lijkt gelukkig beperkt. Maar heel zeker weten we dat niet.
Het pijnlijke is dat de inwoners die onder bewindvoering staan een zwakke positie hebben. Ze zijn afhankelijk van ons en voelen daardoor vanzelf weinig ruimte om te klagen of kritiek te uiten op de gemeente als daar fouten worden gemaakt. Juist daarom is het belangrijk dat je het onafhankelijke meldpunt voor klachten beter vindbaar is. De motie die daarover door D66 en Deventer Sociaal is ingediend hebben we dan ook van harte gesteund.
Lessen voor de gemeenteraad
Tenslotte enkele lessen die we hier als gemeenteraad uit kunnen trekken. Allereerst dat bezuinigingen een slechte reden om te hervormen op sociaal domein. De vooraf ingeboekte bezuiniging heeft veel druk op het BAD gelegd. Wij hadden onze twijfels bij het besluit om meer bewindvoering naar ons toe te trekken. Kan dit? Mag dit? Kunnen we dat wel? Levert dit inderdaad zoveel op? Die twijfels zijn terecht gebleken. Laten we dus extra kritisch zijn op bezuinigingen of financiële overschotten in het sociaal domein, want de kans is groot dat dan op kwaliteit of zorgvuldigheid wordt ingeleverd.
Een ander leerpunt is dat we als gemeenteraad door moeten durven vragen als we het gevoel hebben dat er iets niet klopt. Over bewindvoering zijn naar aanleiding van verontrustende signalen meerdere keren vragen gesteld door mijn voorganger Henrike Nijman en mederaadsleden Eva Sipman (D66) en Kitty Schmidt (Deventer Sociaal). Maar steeds kwam er een geruststellend antwoord vanuit het college. Dat gebeurde voor een deel ook nog eens in informele sessies die niet zijn vastgelegd. De gemeenteraad als geheel heeft zich daardoor een beetje in de luren laten leggen. De werkelijkheid bleek uiteindelijk minder rooskleurig dan ons werd voorgesteld. Laten we dus vasthouden kritisch blijven als dat nodig is en dat vooral ook in openbare vergaderingen doen.
